Bibligraphy for Bathory’s Armed Forces

ŹRÓDŁA

źródła rękopiśmienne:

Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD)

Archiwum Skarbu Koronnego (ASK),

dz. I (rachunki królewskie)

Mf 30778 (nr 259), 30779 (nr 260), 30780 (nr 261), 30781 (nr 262), 30874 (nr 352), 30875 (nr 353), 30876 (354)

dz. II (rachunki sejmowe)

Mf 4849 (nr 11), 4850 (nr 12),4851 (nr 13), 4852 (nr 14), , 4853 (nr 15), 4854 (16), 4855 (nr 17), 4856 (nr 18)

dz. III (rachunki nadworne)

Mf A-4948 (200163, nr 02), 4949 (19013 nr 03), A-4950 (200165 nr 04)

Akta Skarbowo-Wojskowe (ASW),

dz. 82

Mf A-20491, A-20492, A-20493, A-20494, A-20495, A-20496, A-20497, A-20498,

dz. 85

Mf A-4594, A-4595, A-4596, A-4597, A-4598, A- 4599, A-4600, A-4601

dz. 86

Mf A-20547, A- 20548, A-20549, A-20550, A-20551, A-20552, A-20553, A-20554, A-20555, A-20556,

Archiwum Zamoyskich (AZ),

oddział II

nr 760, 767, 768, 782, 793, 795, 806, 808, 830, 837, 841, 843

Archiwum Radziwiłłów (AR)

dział II

nr 113, 122, 124

mf A-22007, A-22008, A-22009, A-22010, A-22011, A-22012, A-22013, 22014, A-22014 A, A-22015, A-22016, A-22017, A-22018, A-22019, A-22020, A-22021, A-22022, A-22023, A-22024, A-22025, A-22026, A-22027, A-22028, A-22029, A-22030, 200636 (ks 12) (nr 113, 114, 115, 121, 122, 224, ks. 8, 148, 155, 154, 157, 158, 159, 165, 171, 172, 174, 187, 189, 219, 230, 232)

dział III

nr 313, kop. 3, kop. 87, kop. 158, kop. 313

Mf A-24251, A-24252

dział VII (akta wojskowe)

nr 83 (popis wojska W. Ks. Litewskiego 1567 rok)

dział IV (listy od Radziwiłłów)

dział V (listy do Radziwiłłów)

Archiwum Publiczne Potockich (APP)

Mf 17853 (nr 7), 566,

Mikrofilmy R.A. Sztokholm, Extranea IX Polen (RAS)

Metryka Litewska (ML)

Metryka Koronna (MK) (nagrody przyznawane przez króla za zasługi wojenne)

Summariusz Metryki W.X. Litewskiego (SMWXL), t. 5, 6

Biblioteka Narodowa (BN), Biblioteka Ordynacja Zamoyskich (BOZ)

Mf 32421 (III 6609), 32422 (III 6614), 32432 (IV 6658), 32685 (III 6880), 32681 (II 6876), 23281, 68132, cz. 1, 22458 (III 6604), 22459 (III 6605), 23179 (III 6640), 23284 (6608), 4197 (IV 3156),

Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego (BUW)

Mf 6635 (nr 340), 14948 (nr 2012),

Archiwum w Kórniku (AK)

Mf 2882 (201), 36362 (264), 36366 (278), 2640 (280), 3476 (285), 2626 (245), 2634 (277), 36367 (279), 4502 (281), 9032 (297) (Księgi hetmańskie Stan. Sarnickiego)

Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu (BR)

Mf 3632 (27), 4006 (77), 3653 (79), 8885 (212), 8982 (51), 3676 (78), 3658 (80), 3693 (76), 3689 (92) nr 196 (mf 50614) (Kronika Zygmunta Augusta w Knyszynie zmarłego roku 1572)

Archiwum Państwowe w Krakowie (APK)

Archiwum Chodkiewiczów z Młynowa (ACh)

Archiwum Sanguszków (AS)

PAN i PAU w Krakowie (PAN-PAU)

Mf 34227 (2299 T. 6), 37611 (2748), 53721 (3377), 70423 (4666), 34202 (2443), 52313 (3335), 67863 (4572 T. 1), 72923 (5674), 29300 (377), 29345 (407), 21258 (282), 30840 (392)

Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (BJ)

Mf 7815 (190), 2047 (241), 2057 (242)

Rkp 83, II 32, III 77-78, 190, 200, 455, 241-242, 393, 464

Biblioteka Czartoryskich w Krakowie (BCz)

Teka Naruszewicza (TN):

Mf 6656 (T. 85), 6638 (T. 86), 6634 (T. 87), 6635 (T. 88), 6516 (T. 89), 6555 (T. 90), 6632 (T. 91)

Mf 16115 (1295), 16166 (1320), 16223 (1323), 21650 (1619 IV)- pozytyw, 9115 (1621)- pozytyw, 9712 (1624), 16445 (1637), 16455 (1651), 16460 (1656), 9163 (1657), 16464 (1662), 16465 (1664), 16476 (1669), 16479 (1673), 16485 (1680), 16484 (1679), 1546 (307), 9102 (309)- pozytyw, 9095 (310)- pozytyw, 11595 (313)- bezkrólewie po Batorym, 9097 (345), 11666 (350), 9085 (352)- pozytyw, 11775 (403), 11546 (408), 18754 (611), 18781(616), 1699 (826)- sprawy monetarne, 13979 (857), 13993 (917), 9252 (1819/2,3), 16686 (1865), 9088 (2179/14), 11021 (2014/51-54, 56, 69), 9089 (2180/4,6)- pozytyw, 9101 (2208/10), 9175 (2242/15)- pozytyw, 9118 (2237/1-8, 10)- pozytyw, 9176 (2243/5, 16 A-C), (17630) 2254/21

Ossolineum we Wrocławiu (O)

Mf 26432 (2280/I), 9932 (3169/III), 9933 (3170/III), 9934 (3172/III), 9935 (3173/III), 9940 (3174/III), 9942 (3175/III), 9943 (3176/III), 9944 (3177/III), 8825 (3511/III), 27555 (5256/III), 27050 (6804/II), 30426 (7350/II), 9850 (2239/III)

Archiwum Państwowe w Gdańsku (APG)

Biblioteka Narodowa (BN)

Biblioteka Ordynacji Zamoyskich (BOZ):

Mf 2439, 2481, 5216, 5228, 5225

Archiwa w Wilnie

Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk (Lietuvos Mokslu Akademijos Biblioteka) (BLAN)

Lietuvos Centris Valstybinis Istorijos Archivas (LCVIA)

Bibliotek Narodowa w Wilnie (BNW)

źródła drukowane:

Akta historyczne do panowania Stefana Batorego, wyd. J. Janicki, Warszawa 1881.

Akta metryki koronnej co ważniejsze z czasów Stefana Batorego 1576 – 1586, zebr. i oprac. A. Pawiński, Źródła dziejowe, t. 11, Warszawa 1882.

Albert marchionis brandenburgensis ducis Prussiae libri de arte militari, mandato serenissimi regis poloniae Sigismundi Augusti scripti…, wyd. przez A. Czartoryskiego, Paryż 1858 (lutetiae parisiorum).

Albertandy Jan Chrzciciel, Panowanie Henryka Walezyusza i Stefana Batorego Królow Polskich, wyjęte z rękopisów…, z dołączeniem pamiętników odnoszących się do Stefana Batorego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1861.

Archiwum Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, t. 1, wyd. W. Sobieski, Warszawa 1904, t. 2, 3, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1861.

Baranowski Bohdan, Bortnowski Władysław, Lewandowski Władysław, Dzieje wojskowości polskiej do roku 1831. Wypisy źródłowe, Warszawa 1949.

Bielski Marcin, Sprawa Rycerska, Kraków 1569.

Hejdensztejn Rajnold, Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594 ksiąg XII, z łaciny przetłumaczył M. Gliszczyński, T.1,2, Petersburg 1857.

Kapica Milewski Ignacy, Herbarz, wyd. Biblioteki XX. Czartoryskich w Sieniawie, Kraków 1870.

Kojałowicz Wijuk Wojciech, Herbarz rycerstwa W.X. Litewskiego tak zwany compendium czyli o klejnotach albo herbach, których familia stanu rycerskiego w prowincyach Wielkiego Xięstwa Litewskiego zażywają, wyd. “Harolda Polskiego”, oprac, i wstęp F. Piekosiński, Kraków1897.

Księgi podskarbińskie z czasów 1576 – 1586, w dwóch częściach, wyd. A. Pawiński, Źródła Dziejowe, t.9, Warszawa 1881.

Lubieniecki Andrzej, Poloneutychia, oprac. A. Linda, M. Maciejewska, J. Tazbir, Z. Zawadzki, Warszawa-Łódź 1982.

Miller Wawrzyniec, Pamiętniki do panowania Stefana Batorego…, przetłumaczył J.J. Lipnicki, Poznań 1840.

Niemcewicz Julian Ursyn, Zbiór pamiętników o dawnej Polsce, t. 2, Warszawa 1822.

Paprocki Bartosz, Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1858.

Piotrowski Jan, Dziennik wyprawy Stefana Batorego pod Psków, wyd. A. Czuczyński, Kraków 1894.

Początki panowania w Polsce Stefana Batorego 1575 – 1577. Listy, uniwersały, instrukcje, wyd. A. Pawiński, Źródła Dziejowe, t. 4, Warszawa 1877.

Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 11, Ziemie ruskie, Ukraina, dział 1szy, wyd. A. Jabłonowski, Źródła Dziejowe, t. 22, Warszawa 1894.

Połnoie sobranie russkich lietopisiej, t. 32, Chronika litovskaia i żmojtskaia, Moskwa 1975.

Połnoie sobranie russkich lietopisiej, t. 35, Lietopisi biełarussko-litovskie, Moskwa 1980.

Poviest’ o prichożienii Stiefana Batoria pod grad Pskov, oprac. V.I. Małyszev, Moskwa-Leningrad 1952.

Siemienowicz Kazimierz, Wielkiej sztuki artylerii część pierwsza, Warszawa 1963.

Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego, Źródła Dziejowe, t. 8, przedstawił A. Pawiński, Warszawa 1881.

Solikowski Jan Dymitr, Krótki pamiętnik rzeczy polskich od zgonu Augusta, zmarłego w Knyszynie 1572 r. w miesiącu lipcu, do roku 1590, przełożył z łaciny i życiorysem autora poprzedził W. Syrokomla, Petersburg i Mohylew 1855.

Sprawy wojenne króla Stefana Batorego, zebrał i wyd. I. Polkowski, Kraków 1887.

Stanisława Łaskiego Wojewody Sieradzkiego prace naukowe i dyplomatyczne, wyd. z rękopisów muzeum wileńskiego z przedmową Mikołaja Malinowskiego oraz dodatkiem dzieł Jana Tarnowskiego z jedynego egzemplarza biblioteki kórnickiej, Wilno 1864.

Stefan Batory pod Gdańskiem 1576 – 1577, wyd. A. Pawiński, Źródła Dziejowe, t. 3, Warszawa 1877.

Stryjkowski Maciej, Kronika polska, litewska, żmódzka i wszystkiej Rusi, dokładne powtórzenie wydania z 1582 roku, poprzedził o życiu i pismach Stryjkowskiego M. Malinowski oraz rozprawą o latopisach ruskich – Daniłowicz, Warszawa 1846.

Tarnowski Jan, Consilium rationis bellicae, wyd. nakładem Biblioteki Kórnickiej, Petersburg 1879.

Uniwersał o podwodach czyli rozkazanie Króla Jego Mości Stefana Batorego wytłoczone w Warszawie przez Walentego Łapkę w roku 1578, wyd. przez Państwowy Instytut Wydawniczy w 400 rocznicę drukarstwa, Warszawa 1978.

Urwanowicz Jerzy, Diariusz oblężenia Pskowa, [w:] „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, T.X, Białystok 1996.

Volumina Legum, t. 2, wyd. J. Ohryzki, Petersburg 1859.

Baranowski Bohdan, Bortnowski Władysław, Lewandowski Władysław, Dzieje wojskowości polskiej do roku 1831. Wypisy źródłowe, Warszawa 1949.

Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej, z.4, Polska sztuka wojenna w latach 1454 – 1562, oprac. Z. Spieralski, Warszawa 1958.

Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej, z.5, Polska sztuka wojenna w latach 1563 – 1647, oprac. Z. Spieralski, J. Wimmer, Warszawa 1961.

OPRACOWANIA

opracowania ogólne:

Encyklopedia techniki wojskowej, Warszawa 1987.

Encyklopedia wojskowa, pod red. O. Laskowskiego, t.1,2,4 i 5, Warszawa 1930.

Gradowski Michał, Żygulski Zdzisław jun., Słownik terminologii uzbrojenia historycznego, Warszawa 1982.

Gradowski Michał, Żygulski Zdzisław jun., Słownik uzbrojenia historycznego, Warszawa 1998.

Hogg Ian Vernon, Słownik bitew świata, Kraków 1997.

Korzun Mikołaj, 1000 słów o materiałach wybuchowych i wybuchu, Warszawa 1986.

Kwaśniewicz Włodzimierz, Od rycerza do wiarusa czyli… słownik dawnych formacji, funkcji, instytucji i stopni wojskowych, Lubuska Oficyna Wydawnicza 1993.

Kwaśniewicz Włodzimierz, 1000 słów o dawnej broni palnej, Warszawa 1987.

Polski Słownik Biograficzny, Wrocław 1960.

Znamierowski Alfred, Insygnia, symbole i herby polskie, 2003 Warszawa.

opracowania szczegółowe (wybrane)

Alexandrowicz Stanisław, Kartografia wojskowa Wielkiego Księstwa Litewskiego do połowy XVII w., Kartografia wojskowa krajów strefy bałtyckiej XVI – XX w., pod red. Stanisława Alexandrowicza, Zbigniewa Karpusa, Waldemara Rezmera, Toruń 1996.

Alexandrowicz Stanisław, Nowe źródło ikonograficzne do oblężenia Połocka w 1579 roku, [w:] „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 19 r., nr 1, Warszawa 197l.

Badecki Karol, Ludwisarstwo lwowskie za Zygmunta I, Lwów 1921.

Baszkiewicz Jan, Powszechna historia państwa i prawa, t. 1, Warszawa 1970.

Bazylow Ludwik, Siedmiogród a Polska 1576 – 1613, Warszawa 1967.

Benda Jan, O grenadierach i czapkach grenadierskich, [w:] „Studia i Materiały Do Dziejów Dawnego Uzbrojenia i Ubioru Wojskowego”, cz. 1, Kraków 1963.

Besala Jerzy, Stefan Batory, Warszawa 1992.

Biegańska Anna, Żołnierze szkoccy w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 27, Warszawa 1984.

Boeheim Wendelin, Handbuch der Waffenkunde. Das Waffenwesen in seiner historischen Entwickelung vom Beginn des Mittelalters bis zum ende des 18. Jahrhunderts, Leipzig, 1890.

Bogdanowski Janusz, Mapy dawnej twierdzy Kraków (ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych map warstwicowych), [w:] Z dziejów kartografii, t. 5, Kartografia forteczna, pod red. Andrzeja Tomczaka, Warszawa 1991.

Bohomolec Franciszek, Życie Jana Zamojskiego, wyd. B.P. Turowski, Kraków 1860.

Boratyński Ludwik, Stefan Batory i plan ligi przeciw Turkom (1576 – 1584), Kraków 1903.

Brensztejn Michał, Zarys dziejów ludwisarstwa na ziemiach wielkiego Księstwa Litewskiego, Wilno 1924.

Cichowski Jerzy, Szulczyński Andrzej, Husaria, Warszawa 1977.

Cziernov A.V., Voorużiennyie sily russkogo gosudarstva v XV – XVII v.v., Moskva 1954.

Czołowski Aleksander, Bitwa pod Obertynem 22 sierpnia 1531 roku, Lwów 1931.

Divéky de Adrien, Les Hongrois en Pologne à l’époque d’Etienne Bathory, Kraków 1935.

Dopierała Kazimierz, Stosunki dyplomatyczne Polski z Turcja za Stefana Batorego, Warszawa 1986.

Dowiat Jerzy, Środki przekazywania myśli. Porozumiewanie się na odległość, [w:] Kultura Polski średniowiecznej X – XIII wieku, pod red. Jerzego Dowiata, Warszawa 1985.

Dziewanowski Władysław, Zarys dziejów uzbrojenia w Polsce, Kraków 1989.

Frost Robert I., The Northern Wars, Harlow 2000.

Fuchs Franciszek, Ustrój dworu królewskiego za Stefana Batorego, [w:] „Studya historyczne wydane ku czci prof. Wincentego Zakrzewskiego”, Kraków 1908.

Fuglewicz Stefan, Ilustrowana Historia fortyfikacji, Warszawa 1991.

Fuiński Zbigniew, Uwagi o cieszyńskim rusznikarstwie, druk inż. 140.85.2.n.1000 u-24, 1985.

Gdańsk: przeszłość i teraźniejszość, praca zbiorowa pod red. S. Kutrzeby, Lwów 1928.

Gembarzewski B., Husarze. Ubiór, oporządzenie i uzbrojenie 1500 – 1775, [w:] „Broń i Barwa”, 5, Warszawa 1938.

Général Andolenko, Histoire de l’armée Russe, Flammarion 1967.

Gerlach Jan, Chłopi w obronie Rzeczypospolitej. Studium o piechocie wybranieckiej, Lwów 1939.

Giergielewicz Jan, Wybitni polscy inżynierowie wojskowi (sylwetki biograficzne), Warszawa 1939.

Goetz Dorothea, Die Anfänge der Artillerie, Berlin 1985.

Górski Konstanty, Historya artyleryj polskiej, Warszawa 1983.

Górski Konstanty, Historya jazdy polskiej, Kraków 1894.

Górski Konstanty, Historya piechoty polskiej, Warszawa 1981.

Grabski Andrzej Feliks, Polska sztuka wojenna w okresie wczesnofeudalnym, Warszawa 1959.

Grodzicka Maria, Bombarda w zamku w Kurzętniku (najstarszy spiżowy okaz artylerii krzyżackiej), [w:] „Studia i Materiały Do Dziejów Dawnego Uzbrojenia i Ubioru Wojskowego”, cz. 1, Kraków 1963.

Grzybowski Stanisław, Jan Zamoyski, Warszawa 1994.

Grzybowski Stanisław, Król i kanclerz, Kraków 1988.

Habela Jadwiga, Jan Kramer (? – 1577) – architekt i fortyfikator gdański, [w:] Gdańskie Towarzystwo Naukowe, seria popularnonaukowa „Pomorze Gdańskie”, nr 10, Zasłużeni ludzie Pomorza XVI wieku, Gdańsk 1977.

Hetmani Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pod red. Mirosława Nagielskiego, Warszawa 1995.

Historia Gdańska, pod red. E. Cieślaka, t. 2, 1454 – 1655, Gdańsk 1982.

Historia sztuki wojennej do roku 1939, pod red. P.A. Rotmistrowa, Warszawa 1967.

Horn Maurycy, Powinności wojenne Żydów w Rzeczypospolitej w XVI i XVII wieku, Warszawa 1978.

Howard Michael, Wojna w dziejach Europy, Wrocław 1990.

Inglot Stefan, Udział chłopów w obronie Polski. Zarys historyczny, Łódź 1946.

Iwanejko Marian, Prawo zdobyczy wojennej w doktrynie XVI – XVIII wieku, Kraków 1961.

Jähns Max, Atlas zur Geschichte des Kriegswesens von der Urzeit bis zum Ende des 16. Jahrhunderts, Berlin 1878.

Jaworski Rafał, Wielka smuta z polskiej perspektywy, [w:] „Mówią Wieki, Magazyn Historyczny”, czerwiec 2004, nr 06/04 (534).

Kaczmarczyk Zdzisław, Leśnodorski Bogusław, Historia Państwa i Prawa Polski, t. 2, Od połowy XV wieku do roku 1795, pod red. Juliusza Bardacha, Warszawa 1971.

Kajzer Leszek, Studia nad świeckim budownictwem obronnym województwa łęczyckiego w XIII – XVII wieku, [w:] Acta universitatis lodziensis, Folia archeologica, 1, Łódź 1980

Kamiński Jan, Historia sądownictwa wojskowego w dawnej Polsce, Warszawa 1928.

Koc Leon Władysław, Szlakiem Batorego (wojna moskiewska 1577 – 1582), Wilno 1926.

Kocowski Bronisław, Trzej Padewczycy. Wpływ Batorego i Zamoyskiego na działalność Reinholda Heidensteina, Lwów 1939.

Kolankowski Ludwik, Roty koronne na Rusi i Podolu 1492 – 1572 roku, Lwów 1935.

Koranyi Karol, Żołnierz najemny i żołnierz zaciężny, [w:] „Czasopismo Prawno-historyczne”, t. 1, Poznań 1948.

Korzon Tadeusz, Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. Epoka przedrozbiorowa, t. 2, Kraków 1912.

Kotarski Henryk, Wojsko polsko-litewskie podczas wojny inflanckiej 1579 – 1582, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 16, cz.2, t. 17, cz.1-2, t. 18, cz.1-2, Warszawa 1970 – 1972.

Kryczyński Stanisław, Kronika wojenna Tatarów litewskich, Gdańsk 1997/1998

Kuczyński Stefan M., Die Kriege zwischen Polen und dem deutschen Ritterorden in der ersten Hälfte des 15. Jh. (übersetzt von Brunon Heinrich), [w:] Historia militaris polonica, Warszawa 1974.

Kukiel Marian, Zarys historii wojskowości w Polsce, Kraków 1987.

Kultura Polski średniowiecznej X – XIII wieku, pod red. Jerzego Dowiata, Warszawa 1985.

Kwaśniewicz Włodzimierz, Pięć wieków szabli polskiej, Warszawa 1993.

Lacombe P., Les armes et les armures, Paryż 1868.

Lance do boju. Szkice historyczne z dziejów jazdy wielkopolskiej X wiek – 1945 r., pod red. nauk. Bogusława Polaka, Poznań 1986.

Laskowski Otto, Pawłowski Bronisław, Badania dawnej polskiej historii wojskowości. Zadania pracy i ogólna charakterystyka źródeł, Warszawa 1927.

Laskowski Otto, Odrębność staropolskiej sztuki wojennej, Warszawa 1935.

Laskowski Otto, Polska sztuka wojenna XVI – XVII wieku, [w:] „Bellonie. Kwartalnik Wojskowo-Historyczny”, z.2, 1955.

Lepszy Kazimierz, Dzieje floty polskiej, Gdańsk 1947.

Lepszy Kazimerz, Miejsce i rola Polski w polityce międzynarodowej w II połowie XVI wieku (1573 – 1606), [w:] VIII Powszechny Zjazd historyków Polskich w Krakowie 14 – 17 wrzesień 1953. Referaty i dyskusje, t. 3, Historia Polski od połowy XV do połowy XVIII wieku, pod red. K. Lepszego, Warszawa 1960.

Lugs Jaroslav, Handfeuerwaffen. Systematischer Überblick über die Handfeuerwaffen und ihre Geschichte, t. 1, 2 (ilustracje do t. 1), Praha 1956.

Majewski Wiesław, Teodorczyk Jerzy, Wojsko, [w:] „Polska w epoce odrodzenia. Państwo, społeczeństwo, kultura”, pod red. A. Wyczańskiego, Warszawa 1986.

Makkai Laszló, Stefan Batory w Siedmiogrodzie, Warszawa 1961.

Mielczarek Mariusz, Cataphracti and clibanarii. Studies on the heavy armoured cavalry of the world, Łódź 1993.

Mollat Michel, Średniowieczny rodowód Francji nowożytnej XIV – XV wiek, przełożyła Eligia Bąkowska, Warszawa 1982.

Mościcki Henryk, Stefan Batory, Warszawa 1933.

Müller Heinrich, Gewehre. Pistolen. Revolver. Hand- und Faustfeuerwaffen vom 14. bis 19. Jahrhundert, Leipzig 1979.

Müller Heinrich, Kölling Hartmut, Europäische Hieb- und Stichwaffen aus der Sammlung des Museums für Deutsche Geschichte, Berlin 1981.

Myatt Frederick M.C., The illustrated encyclopedia of pistols and revolvers. An illustrated History of Hand Guns from the sixteenth century to the present day, London 1989.

Natanson-Leski Jan, Dzieje granicy wschodniej Rzeczypospolitej, cz.2, Epoka Stefana Batorego w dziejach granicy wschodniej Rzeczypospolitej, Warszawa 1930.

Nowak Tadeusz Marian, Polska technika wojenna XVI – XVIII wieku, Warszawa 1970.

Nowak Tadeusz Marian, Problem stosowania broni palnej przy obronie i zdobywaniu umocnień przez wojska polskie, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 12, cz.l, Warszawa 1966.

Nowak Tadeusz Marian, Problematyka dziejów i główne etapy rozwoju dawnej artylerii polskiej, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 27, Warszawa 1984.

Nowak Tadeusz Marian, Przegląd polskiego piśmiennictwa z dziedziny artylerii do połowy XVII wieku, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 4, Warszawa 1958.

Nowak Tadeusz Marian, Rozwój techniki rakietowej w świetle europejskich traktatów XIII – XVII wieku, Warszawa 1995.

Nowak Tadeusz Marian, Wimmer Jan, Dzieje oręża polskiego do roku 1793, Warszawa 1968.

Nowak Tadeusz Marian, Wimmer Jan, Historia oręża polskiego (963 – 1795),Warszawa 1981.

Nowak Tadeusz Marian, Wojskowe elementy pomorskich map atlasu Fryderyka Getkanta „Topographia practica” z lat 1634 – 1636, [w:] Kartografia wojskowa krajów strefy bałtyckiej XVI – XX w., pod red. Stanisława Alexandrowicza, Zbigniewa Karpusa, Waldemara Rezmera, Toruń 1996.

Nowak Tadeusz Marian, Z dziejów techniki wojennej dawnej Polsce, Warszawa 1965.

Nowak Tadeusz Marian, Z problematyki staropolskiego piśmiennictwa wojskowego, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 29, Warszawa 1987.

Nowak Tadeusz Marian, Zagadnienie produkcji dział w Polsce w XVI – XVIII wieku jako problem badawczy, [w:] „Pax et bellum”, pod red. K. Olejnika, Poznań 1993.

Olejnik Karol, Rozwój polskiej myśli wojskowej do końca XVII wieku, Poznań 1976.

Olejnik Karol, Stefan Batory 1533 – 1586, Warszawa 1988.

Pajączkowski Stefan, Jazda polska, Warszawa 1980.

Parker Geoffrey, The Dutch Revolt, Londyn 1979.

Petrus T. Jerzy, Zbroje husarskie, Warszawa 1981.

Plewczyński Marek, Żołnierz jazdy obrony potocznej za panowania Zygmunta Augusta. Studia nad zawodem wojskowym w XVI wieku, Warszawa 1985.

Plewczyński Marek, Daj nam, boże, sto lat wojny. Dzieje niemieckich lancknechtów 1477 – 1559,Warszawa 1997.

Plewczyński Marek, Ludzie Wschodu w wojsku ostatnich Jagiellonów, Warszawa 1995.

Potkowski Edward, Crécy-Orlean 1345 – 1429, Warszawa 1986.

Ratajczyk Leonard, Historia wojskowości, Warszawa 1980.

Razin Erazm, Historia sztuki wojennej, t.2, Sztuka wojenna okresu feudalnego, Warszawa 1960.

Rogalski Marian, Zaborowski Maciej, Fortyfikacja wczoraj i dziś, 1978.

Salmonowicz Stanisław, Pomorze nowożytne (1466 – 1793), [w:] Gdańskie Towarzystwo Naukowe, seria popularnonaukowa „Pomorze Gdańskie”, nr 19, Pomorze w dziejach Polski, Gdańsk 1991.

Sawicka Zuzanna, Koń w życiu szlachty w XVI – XVIII wieku, b.m.r.w.

Serczyk Władysław A.,Iwan IV Groźny, Wrocław 1977.

Sikorski Janusz, „Księgi hetmańskie” Stanisława Sarnickiego, [w:] „Studia i Materiały do Historii wojskowości”, t.12, cz.1, Warszawa 1967.

Sikorski Janusz, Zarys historii wojskowości powszechnej do końca wieku XIX, Warszawa 1972.

Skrynnikow Rusłan, Daliekij viek, Lienizdat 1989.

Skrynnikow Rusłan, Iwan Groźny, Warszawa 1979.

Sobieski Wacław, Syn ziemi siedmiogrodzkiej, Kraków 1933.

Sosnowski Leszek, Najemnicy, Warszawa 1983.

Spieralski Zdzisław, Geneza i początki hetmaństwa w Polsce, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t.5, Warszawa 1960.

Spieralski Zdzisław, Jan Zamoyski, Warszawa 1989.

Spieralski Zdzisław, Jeszcze o genezie i początkach hetmaństwa, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 12, cz.2, Warszawa 1966.

Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988.

Stefan Batory pod Gdańskiem w 1576 – 1577 roku, Źródła Dziejowe, t. 3, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1877.

Stelmach Mieczysław, Plany twierdzy Szczecin, [w:] Z dziejów kartografii, t. 5, Kartografia forteczna, pod red. Andrzeja Tomczaka, Warszawa 1991.

Storożenko A.W., Stiefan Batorij i dnieprovskie Kozaki, Kijów1904.

Studia i materiały do dziejów dawnego uzbrojenia i ubioru wojskowego, cz. 1, Kraków 1963.

Suttner Gustav von, Der Helm von seinem Arsprunge bis gegen die Mitte des siebzehnten Jahrhunderts, Wien 1878.

Szpak Jan, Odlewnia kul działowych w Ryjewie. Przyczynek do dziejów przemysłu zbrojeniowego za Stefana Batorego, [w:] „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, rok 16, nr 4, Warszawa 1968.

Wimmer Jan, Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978.

Wimmer Jan, Z zagadnień ekonomiki wojskowej XV – XVIII wieku, [w:] „Studia i Materiały”, nr 32, Warszawa 1974.

Wisner Henryk, Zygmunt III Waza, Warszawa 1984.

Wójcik-Góralska Danuta, Król niemalowany, Warszawa 1983.

Wyczański Andrzej, Polska rzeczą pospolitą szlachecką 1454 – 1764,Warszawa 1991.

Zajączkowski Stanisław Marian, Udział ludności wiejskiej w polskiej wojskowości do połowy XV stulecia, [w:] „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 27, Warszawa 1984.

Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, t.1, Do roku 1648, Warszawa 1965.

Żygulski Zdzisław jun., Broń w dawnej Polsce, Warszawa 1982.

Żygulski Zdzisław jun., Zbroja Albrechta Niderlandzkiego, [w:] „Studia i Materiały Do Dziejów Dawnego Uzbrojenia i Ubioru Wojskowego”, cz. 1, Kraków 1963.